Shargh-Captain روزنامه شرق، شماره  ۳۱۲۳-  تاریخ  ۹۷٫۰۱٫۲۶

دراولین روزهای بهار ۹۷، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، اولین قسمت از برنامه “جعبه سیاه” را بر روی سایت خود قرار داد که هدف آن بررسی نقش فرهنگ در حرکت جوامع به سوی موفقیت یا شکست، عنوان شده بود.

از آنجاییکه خبر سقوط هواپیمای شرکت آسمان هنوز داغ است و جسد چندین مسافر، کماکان بر فراز قله های دناست و همچنین در گزارش مجلس درباره این سقوط نیز، بیشترین سهم، به کاپیتان این پرواز داده شد، این ویدیو با سرعت و اثر گذاری بیشتری در فضای مجازی دست به دست شد؛ “داری اشتباه می کنی کاپیتان”

همزمانی این دو موضوع باعث شد تا چند خطی درباره ایمنی و بویژه ایمنی هوایی در ایران بنویسم تحت عنوان  “نسخه ایرانی داری اشتباه میکنی کاپیتان”

دکتر امیر ناظمی، آینده پژوه و محقق سیاست گذاری علم و تکنولوژی، در این ویدیو، توضیح میدهد که پدیده سقوط در همه نقاط جهان رخ میدهد اما در بعضی از خطوط هوایی و در بعضی کشورها بیشتر است و با اشاره به مطالعات یک محقق بزرگ به نام هلمریش و مطالعات دو زبان شناس به نام های فیشر و اوراسانو و تحقیقات شرکت بوئینگ، بر روی جعبه های سیاه، توضیح داده می شود که مهمترین عامل سقوط در برخی از خطوط هواپیمایی مثل کره جنوبی و کلمبیا، وجود مشکل رودربایستی و تعارف بیش از حد است که باعث میشود دادن اخطار و هشدار کمک خلبان به خلبان، با اختلال مواجه گردد. سپس به این نتیجه مهم میرسد که زیر دستان و رده‌ های پایین‌تر، بایستی آزادی کافی برای گوشزد کردن اشتباه بالادستان با صراحت تمام را داشته باشند.

مطرح کننده اولیه این نظریه، نویسنده ای مشهور به نام “ملکوم تی گلدول” است که در سال ۲۰۰۸ کتابی با عنوان “تافته‌های جدا بافته”  نوشت که در ایران با ترجمه میترا معتضد و نشر البرز منتشر شد. کتاب، تحلیل دقیقی است از رازهای موفقیت افراد بزرگی چون استیو جابز و ستاره های ورزشی و نوابغ تجاری، که چه چیز یا چه کس، الهام‌بخش زندگی این غول‌ها بوده است و آن‌ها چه وجوه مشترکی داشته اند. این کتاب در واقع، متدولوژی تشخیص مشکلات زیربنایی و روش ایجاد تغییرات برای حل این مشکلات عمده است که مانع موفقیت افراد یا جوامع بوده است. “نظریه قومی سقوط هواپیماها” نام فصل هفتم این کتاب است که براساس تفسیر مکالمات جعبه سیاه پروازهای ساقط شده معروف صنعت هوایی نوشته شده است. این فصل، با نگاهی به سیر تحقیقات مختلف و آنالیز داده ها و یافتن علل ریشه ای این سقوط ها، روشهای جلوگیری از این تعداد سقوط و چگونگی نجات یک خط هوایی از ورشکستگی را مرور کرده است.

.

.

.

حرکت اصلاحی و انقلابی خطوط هوایی کره در سال ۲۰۰۰ و بکارگیری مشاورین بین المللی برای شناسایی مشکلات، نشان داد که عمده مشکلات کره ایها، فرهنگی و گفتاری و احترامیست و اجرای جدی اصلاحات توصیه شده نیز نشان داد که کره مصمم است تا در راه توسعه گام بردارد. درس بزرگ این ماجرا برای ما نیز لزوم انجام یک جراحی بزرگ در سیستم مدیریت ایمنی پرواز در شرکتهای خصوصی و دولتی است.

اغراق نیست اگر بگوییم علم ایمنی هوایی جهان، مدیون سازمان ها و سیستم های هوایی کشور ماست. کلکسیون سقوط های متنوع هوایی ما، باعث گسترش سناریوهای واقعی میشود که ارزش مطالعاتی داشته و فرصتی را برای مدارس و مراکز ایمنی هوایی جهان مهیا میکند تا با بررسی و موشکافی این حوادث و تدوین درس های گرفته شده از این سقوط ها، رفته رفته نظام  قانونی بین المللی را اصلاح کنند.

با تکرار حوادث و نادیده گرفتن هرباره علتها و نشنیده گرفتن پچ پچ های اجتماعی و تلاش برای معرفی یک مقصر، اعتماد مردم به متولیان امورکمرنگ میشود. محصول این بی اعتمادی نیز، رفتن مردم و مصرف کنندگان، به سوی شرکتهای خدماتی خارجی و کالاهای غیر ایرانیست و خسارتهای این بی اعتمادی، در سال حمایت از کالا و خدمات ایرانی، غیر قابل قبول خواهد بود.

با احترام ، علی رضایی