فازهای مدیریت بحران

از فرایند های آماده سازی برای تخفیف و کاهش و بازیابی(جبران ) بعد از یک شرایط اضطراری تشکیل می شود. طراحی و برنامه ریزی اگر چه در این مدیریت مهم است ولی تنها عامل آن نیست. بلکه آموزش، تمرین، تکرار و تست تجهیزات و فعالیت هایی از قبیل هماهنگی با افراد و دیگر عوامل در مدیریت شرایط اضطراری مهم هستند.

شرایط اضطراری:

وضعیتی است که در اثر آن، تأسیسات و محیط زیست در معرض خطر جدی قرار میگیرند. این وضعیت اغلب در نتیجه نقص دستگاهها یا خطاهای انسانی به وقوع میپیوندد. البته عوامل خارجی دیگر نظیر رعد و برق، طوفان، سیل، زلزله و جنگ نیز ممکن است سبب بروز آن گردند.

بحران:

شدیدترین حالت بروز وضعیت اضطراری را گویند که شامل موارد زیر است:

انفجار
آتش سوزی گسترده
نشت گازهای سمی در حد وسیع که جان افراد را در معرض تهدید قرار دهد.
عوامل ناخواستهای که منجر به قطع تولید گردد.
نقض جدی قوانین عمومی نظیر قوانین ایمنی و زیست محیطی و احتمال وارد آمدن صدمه به ساکنین محیط اطراف

سناریوی حادثه

برنامهای از پیش تعیین شده است که در آن اتفاق اولیه، محدوده گسترش، پیامدها و نیز اقدامات لازم برای مقابله با یک حادثه فرضی تعیین میشود.

مانور شرایط اضطراری

به اجرا در آوردن برنامه مقابله با شرایط اضطراری در یک حادثه فرضی
طرح ریزی اضطراری
شناسایی حوادث و شرایط اضطراری بالقوه
شناسایی فرد مسئول شرایط اضطراری
شرح جزئیاتی که باید توسط کارکنان در طول یک شرایط اضطراری انجام شود
مسئولیت ، اختیارات و وظایف کارکنان با نقش های ویژه در طول شرایط اضطراری (آتش نشانها، پرسنل پزشکی، متخصصان نشت مواد سمّی و رادیواکتیو)

مراحل پیاده سازی

فاز۱: طرح پیشگیری (قبل از وقوع)

فاز۲: طرح مقابله (حین وقوع)

فاز۳: طرح بازیابی یا بهبود (پس از وقوع)

اعمالی که باید در این رابطه صورت گیرد به قرار ذیل می باشد:

شناسایی فرایند
تهیه نقشه سایت یا کارگاه و راههای فرار اضطراری
شناسایی نقاط و فعالیت های خطرناک و اضطراری
تهیه نقشه نقاط خطرناک همراه با راههای خروج و مکان های امن
مشخص نمودن تجهیزات مورد نیاز
تعیین نیاز سنجی آموزش های لازم در جهت مقابله با این گونه حوادث غیر مترقبه
آموزش تئوری، انجام مانور و باز آموزی در دوره های متوالی
مشخص نمودن فرد یا افرادی که مدیریت بحران در این شرایط را بدست گیرد (اعضائ تیم FLT)

طرح ریزی و موارد مهم هر طرح

۱ – روش های فرار اضطراری و مسیرهای فرار.

۲ – رویه های عملیاتی که بایستی توسط پرسنل مستقر در سایت پیروی شود . این رویه ها بایستی شامل روش های خارج کردن سیستم از سرویس بصورت اضطراری باشد و قبل از تخلیه اضطراری واحد به اجراء گذاشته خواهند شد

۳ – رویه هایی برای شمارش پرسنل پس از تکمیل طرح تخلیه اضطراری .

۴ – آموزش تعدادی امدادگر و تجهیز لوازم پزشکی لازم .

۵- روش های اطلاع رسانی حوادث که نشانگر طریقه اعلان حوادث توسط پرسنل به گروه های مربوطه می باشد .
۶ – مشخص نمودن اسامی و سمت های سازمانی که بایستی در کمیته بحران حضور یابند.

۷ – لیست تلفن ها و اطلاعات لازم و ضروری.

اقدامات مقابله با وضعیت اضطراری در برگیرنده موارد ذیل می باشد:

سیستمهای قطع جریان برق و گاز در مواقع اضطراری (ESD)
وسائل اطفا‌ء حریق (Fi Fi)
رویه‌های تخلیه در مواقع اضطراری (Escape & Evacuate)
تجهیزات امداد و نجات (Rescue)
وجود افراد آموزش دیده و امکانات مورد نیاز (FLT & ERT)
متخصصین بهداشت و درمان

ثبت وگزارش دهی مانور

از آنجاکه قبل و پس از هر مانور شرایط اضطراری، جلساتی به منظور طراحی، هدف گذاری و بررسی میزان رسیدن به اهداف مانور برگذار میگردد، لازم است تا مسول ایمنی پروژه، در طی انجام مانور عکس و فیلم گرفته و در پایان، فرم های گزارش مانور را پر کرده و برای ثبت در سوابق، ارسال کند.

****************************************************

علی رضایی ، مشاور مدیریت ایمنی فرایند

پنج شنبه , ۶ دی ۱۴۰۳