۱۰۰ نکته مهم ایمنی راه اندازی
مرحله پیش ره اندازی و راه اندازی هر واحد عملیاتی، پتانسیل بالایی برای وقوع حوادث ناخواسته و نشت مواد شیمیایی سمی یا آتشگیر دارد که در صورت عدم شناسایی، برنامه ریزی و کنترل این خطرات، عواقب و حوادث جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت.
در جا بیش از یکصد تکنه مهم برای داشتن فعالیتهای پیش راه اندازی و راه اندازی ایمن، فهرست شده است که هر آیتم، نیازمند بررسی و آموزش بیشتر میباشد:
- تهیه چارت سازمانی تیم پیش راه اندازی ، راه اندازی و مشخص کردن شرح وظیفه هر یک از افراد تیم
- تهیه برنامه پیش راه اندازی و راه اندازی
- ایجاد تیم HSE جهت راه اندازی و پیش راه اندازی ( بکارگیری افراد با تجربه و مهارت کافی در این خصوص)
- مانیتور کردن پیشرفت کار پیش راه اندازی و راه اندازی و تهیه گزارش پیشرفت کار
- دستورالعمل راه اندازی نباید هیچ نکته مبهم و نامفهومی داشته باشد .
- فهرست تمام فعالیت های سایت که نیازمند مجوز انجام کار است توسط مسئول سایت تهیه وتوسط مسئول ایمنی پیمانکار و مدیر راه اندازی تایید شود .
- برای واحدها و تجهیزات دارای License ؛ رعایت دستورالعمل ها و الزامات ارائه شده توسط licensor و شرکت سازنده الزامی می باشد.
- اطمینان از عملکرد صحیح سیستم تشخیص گاز ، اعلام و اطفاء حریق و انجام آزمایشات لازم در خصوص ارزیابی عملکرد سیستم اطفاء حریق قبل از پیش راه اندازی
- انجام عملیات شبیه سازی آتش سوزی جهت اطمینان از کارایی سیستم
- قبل از تست فشار مطمئن شوید وسایلی که نمی توانند در مقابل تست فشار مقاومت کنند جدا شده باشند و فرآیند ایزوله و لوله ها کامل شده باشد. همچنین مطمئن شوید که ابزار تست به طور کامل کالیبره شده باشد.
- قبل از شروع ودر حین کار گرم ، عملیات گاز سنجی انجام شود
- بکار گیری افراد بدون وسایل حفاظت فردی در مرحله راه اندازی ممنوع است .
- قبل از شروع فعالیت های با ریسک بالا ، جلسات هماهنگی بین اپراتور ،مسئول ناحیه ، مسئول ایمنی پیمانکار برگزار شود .
- مدیران و سرپرستان نواحی باید ازخطرات کار خود آشنا باشند .
- قبل از شروع به کار فعالیت های خطرناک با هماهنگی مدیر راه اندازی ، مسئول ایمنی پیمانکار و مدیر کارگاه پیمانکار تمام موارد ایمنی مورد بررسی قرار گیرد .
- شرح وظایف افراد در تمام مراحل پیش راه اندازی و راه اندازی به آنها ابلاغ شود .
- تمام افراد اصلی مرتبط با پرمیت ، باید دوره آموزشی را گذرانده و دارای گواهینامه صدور پرمیت باشند .
- برای انجام عملیاتهای ویژه از جمله ورود به فضاهای بسته، حفاری، پرتو نگاری و رادیوگرافی و …. حتما پرمیت خاص آن کار گرفته شود .
- نوع شاره (سیال ) بکار رفته در تست فشارهوا ، آب و… مشخص شود .
- در صورت انجام تست پنوماتیک ( تست هوا) تمهیدات ایمنی خاصی در نظر گرفته شود .
- تمام اتصالات بکار رفته در سیستم لوله کشی ، فلنج ها ، شیرها ،اورینگ ها ، واشرها و…در مرحله پیش راه اندازی کاملا تست شوند .
- از انجام تست پنوماتیک به دلیل وجود خطرات خاص تا حد امکان خودداری شود .
- انجام هرگونه تعمیرات و تغییرات در لوله ها و مخازن هنگام تست فشار ممنوع است
- انجام تست ها طبق لیست کارهای انجام نشده ومرحله به مرحله انجام شود .
- هنگام انجام تست ، منطقه کار با نوار خطر و تابلو های هشدار دهنده مشخص شود .
- تا حد امکان انجام تست ها در ساعاتی که پرسنل کمتر حضور دارند ، انجام شود .
- حتی الامکان از انجام تست در شب خودداری شود و در صورت انجام می بایست تمهیدات لازم در نظر گرفته شود.
- تمام تجهیزات مکانیکی نصب شده از نظر آزمون نشتی بررسی شوند.
- تمام تجهیزات ، وسایل ، سیستم های لوله کشی طبق دستورالعمل مورد تایید کارفرما، تست شوند.
- تست نشتی و فشار روی مخازن وظروف تحت فشار برای اطمینان از عملکرد ، انجام شود .
- برای انجام تست فشار، مراحل انجام کار طبق استاندارد انجام شود .
- پس از انجام وتایید هیدروتست خط لوله تمیز و خشک شده و دو سر آن موقتا مسدود شود .
- تمام تجهیزات بکار رفته در تست فشار باید کالیبره بوده ودارای گواهینامه سلامت فنی باشند .
- تمام لوله ها دارای سیستم کد رنگ گذاری بوده به طوری که طبق استاندارد مورد تایید ، رنگ هر لوله نشان دهنده محتویات لوله باشد .
- رنگ لوله های بخار ، هوای ابزار دقیق ، میعانات گازی ، هیدروکربن ها، گازها ، مواد شیمیایی و….به کمک تابلوها ، اطلاع رسانی شود .
- جهت حرکت سیال داخل لوله با فلش ï روی لوله در فواصل مشخص تکرار شود .
- تمام ساپورت ها و تکیه گاه های زیر لوله ها به خوبی در جای خود نصب شود .
- تمام لوله ها در مقابل حرکات و ارتعاشات سیالات داخل آن به خوبی مهار شوند .
- تمام بست ها ، اتصالات ، والوها ، واشرها ، اورینگ، فیتینگ ها باید مورد تست فشار و نشتی قرار بگیرند .
- تمامی پیچ ومهره های اتصالات ، فلنج ها و والو ها به خوبی محکم شده واز نظر نشتی تست شوند
- تمامی اتصالات ، والو ، فلنج ، شیرها ، گیج ها و…. که تست وتایید شده اند با علائم رنگی یا برچسب های ویژه مشخص شوند .
- هیچ لوله ، ابزار ، تجهیز و دستگاهی نباید بدون برگه تایید تست و بازرسی فنی وارد سرویس شود
- تا حد امکان از انجام فعالیت های همزمان که پتانسیل خطرات خاصی دارند در یک مکان و خودداری شود .
- با برنامه ریزی از تداخل کاری پیمانکاران مختلف با هم ، جلوگیری شود .
- تعیین اولویت انجام کار پیمانکاران مختلف با مدیر راه اندازی و با هماهنگی نماینده بهره بردار می باشد
- تا حد ممکن تعداد نفراتی که به طور همزمان در یک مکان در حال انجام کارهای متفاوت هستند، کم شود .
- افراد باید از سایر فعالیت هایی که در مجاورت آنها در حال انجام است ، آگاه شوند .
- توصیه می گردد تمام گروههای کاری تحت نظارت یک مدیریت واحد باشند تا از از دوباره کاری و تداخل کاری جلوگیری و هدایت تیم توسط یک نفر صورت پذیرد.
- هنگام کار در مناطق ممنوعه با برگزاری جلسات مشترک، پیمانکاران مختلف از فعالیت سایرین با خبر شوند .
- تمام پیمانکاران دارای حداقل ملزومات ایمنی مانند وسایل حفاظت فردی ، تجهیزات گازیاب و… باشند
- از ورود افراد غیر مجاز وفاقد وسایل ایمنی به مناطق ممنوعه جلوگیری شود .
- طبق یک اصل کلی، همراه داشتن وسایل جرقه زا مانند کبریت ، سیگار ، فندک، تلفن همراه در مناطقی که دارای اتمسفر قابل انفجار واشتعال می باشد ممنوع است .
- دستور العمل واکنش در شرایط اضطراری تهیه شود و به همه پیمانکاران ابلاغ شود .
- مانور وتمرین های تخلیه اضطراری امداد و نجات به طور مرتب برای همه افراد برگزار شود .
- راه های خروج وتخلیه اضطراری مناطق کاری مشخص شود .
- تجهیزات تنفسی مورد نیاز مانند ماسک های تنفسی هوارسان تهیه و نصب شود .
- تابلوهای جهت نما و باد نما نصب شود .
- محل تجمع ایمن وراه های دسترسی به آن مشخص شود .
- شماره تلفن های اضطراری مانند آتش نشانی ،بهداری و حراست در همه جا نصب شود .
- وسایل ارتباطی مانند تلفن ، رادیو بی سیم تهیه و در اختیار نفرات مسئول قرار گیرد .
- نحوه ارتباط بانهادهای برون سازمانی مانند پلیس، بیمارستان و… در مواقع اضطراری مشخص شود.
- وسایل نقلیه برای جابجایی کارکنان از محل تجمع ایمن به بیرون از سایت در نظر گرفته شود .
- در مناطقی که خطر انفجار وجود دارد از تجهیزات و بی سیم های ضد جرقه استفاده شود .
- در مناطق ممنوعه از خودروهای دیزلی(گازوئیلی) استفاده شود .
- در مناطق ممنوعه ورود و خروج وسایل نقلیه طبق پرمیت اجرا شود .
- در مناطق ممنوعه چشم شوی، دوش اضطراری و جعبه کمک های اولیه نصب شود .
- وسایل وتجهیزات شناسایی گاز و اتمسفرهای قابل انفجار و سمی تهیه و نصب شود .
- انواع دتکتورها و گازیاب های ثابت و فردی تهیه و نصب شود .
- تمام خطرات موجود و احتمالی شناسایی و روش های کنترل آنها بررسی شود .
- دیاگرام جریان فرایند و دیاگرام لوله و ابزار دقیق تهیه ودر اختیار نفرات مربوطه قرار گیرد .
- . تمام تجهیزات و وسایل نصب شده، دارای علائم یا برچسب های شناسایی باشند و همچنین کلیه لاینها و دستگاههای ثابت و دوار مطابق استانداردهای مورد تائید وزارت نفت علامت گذاری شده و برچسب گذاری شوند.
- برای جداسازی(Isolatation) تجهیزات برقی از افراد ماهر استفاده شود .
- برای ایزولاسیون تجهیزات برقی از ابزار فیزیکی که برای این کار طراحی و ساخته شده ، استفاده شود.
- قبل از شروع به کار تجهیزات برقی ، برق باید قطع شود و قفل و برچسب روی تابلوی اصلی زده شود .
- پست و ایستگاه های اصلی و فرعی توزیع برق مرتبا بازرسی شود .
- تجهیزات و وسایل برقی، مخازن و ظروف نگهداری مواد شیمیایی به سیستم ارتینگ وصل شوند .
- سیستم ارتینگ (اتصال زمین) نصب شده و به طور مرتب بازرسی شود .
- برای کاهش خطرات در اتمسفرهای قابل انفجار واشتعال در صورت امکان از برق مستقیم ۲۴ ولت استفاده شود .
- مجاری تهویه مخازن و ظروف تحت فشار بررسی شود .
- درستی عملکرد انواع والو های اصلی و برقی، شیرهای ایمنی، شیرهای قطع کننده اظطراری به طور مرتب بازرسی شوند .
- هماهنگی های لازم بین اتاق کنترل مرکزی و نفرات اجرایی در واحد های فرایندی مناطق ممنوعه برقرار شود .
- ورود افراد به محلهایی که در آنها خطر انفجار وجود دارد بدون پرمیت ممنوع است .
- افراد قبل از ورود به BL باید وسایل جرقه زا مانند تلفن همراه خود را تحویل دهند .
- شیرهای تخلیه اضطراری فشار برای ظروف ، مخازن ، لوله ها وسیستم های تحت فشار نصب شود و به طور مرتب بازرسی شود .
- والو های قطع کن اضطراری که برای سیستم های حساس و مخازن تحت فشار و… نصب شده اند از نظر درستی عملکرد بازرسی شوند .
- دستگاه های مربوط به ابزار دقیق مانند انواع مانومترها، فشار سنج ها ، تراز سنج ها ،ابزارهای اندازه گیری سطح مواد و مایعات و… باید دارای برگه های کالیبراسیون بوده و مرتب طبق دستورالعمل؛ بازرسی شوند .
- کوچکترین نشتی گاز فورا برطرف شود و در صورتی که گاز وارد منطقه ممنوعه شده انجام تمام فعالیت ها تحت تدابیر شدید ایمنی انجام شود .
- انجام هرگونه کار گرم مانند جوشکاری و برشکاری در مناطقی که گاز وجود دارد ، ممنوع است .
- برای پاکسازی خطوط لوله حاوی ترکیبات قابل انفجار و سمی از گاز خنثی مانند نیتروژن (ازت) استفاده شود.
- تمام افرادی که با گاز نیتروژن سروکار دارند باید با خطرات این گاز و راه های کنترل آن آشنا باشند.
- نصب ، تست ، راه اندازی،نگهداری و تعمیرات تمام تجهیزات مانند مبدل های حرارتی، کمپرسور ، گاز متر، توربین ،جدا کننده ، پمپ ، خشک کن، درام ، برج، بویلر ، دمنده و بادبزن دقیقا مطابق با توصیه سازنده انجام شود .
- سیستم های کشف و اعلان گاز و آتش نصب شود .
- برای جداسازی(Isolation) خطوط و تجهیزات موارد زیر رعایت شود :
- ایزولاسیون طبق پرمیت و دستورالعمل اجرا شود .
- مطمئن شوید که در لوله همان چیزی که روی آن نوشته شده ، جریان دارد .
- جهت جریان سیال را بررسی کنید .
- همه شیرها و ولو های بسته شده را بررسی کنید .
- هنگام کار از وسایل حفاظت فردی مناسب استفاده کنید .
- از Spade یا Blind برای مسدود کردن خطوط لوله استفاده کنید .
- همیشه فرض کنید که مواد درون خطوط لوله جریان دارند مگر آن که خلاف آن ثابت شود
- نقشه وP&ID ومحل دقیق ایزولاسیون در دفترچه یا اسناد ایزولاسیون وجود داشته باشد .
- در صورت برداشتن پمپ ، دو سمت لوله با فلنج مسدود کننده بسته شود .
- روی تمام والو ها ،شیرها و…. که ایزولاسیون انجام شده ، هشدارها به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته شود .
- منطقه ایزولاسیون شده را با تابلو های هشدار دهنده و نوار خطر متمایز و محصور کنید .
- والوها و شیرهای ایزوله شده باید توسط قفل مراقبت و محافظت شوند .
- مقررات قفل و بر چسب زنی درباره ایزولاسیون رعایت شود .
- تاحد ممکن مواد قابل اشتعال در محیط کار نگهداری نشود .
- در صورت نیاز مواد قابل اشتعال حداکثر برای مصرف یک روز نگهداری شود .
- سیستم های شناسایی، اعلام و هشدار مانند آژیرها ، دتکتورهای و… باید دارای منبع تغذیه اضطراری باشند .
- منبع تغذیه سیستم های شناسایی، اعلام و هشدار باید حداقل به میزان یک ساعت انرژی لازم را تامین کند .
- تا توقف کامل و قطع منبع انرژی وسایل و تجهیزات، تعمیرات ممنوع است .
- پس از انجام تعمیرات، حفاظ ماشین آلات دوباره سر جای خود قرار گیرد .
- هرگز شیر جریان نمونه برداری را بیش از حد باز نکنید .
- استفاده از هوای فشرده برای پاک کردن لباس از آلودگی و گرد و غبار ممنوع است .
- تمهیداتی اندیشیده شود تا در هر لحظه تعداد نفرات موجود در مناطق ممنوعه مشخص باشند . این امردر شرایط بحرانی کمک خواهد نمود آمار دقیقی از کسانیکه هنوز در منطقه بوده و فرصت فرار نداشته اند وجود داشته باشد . همچنین سبب می شود از جستجوی غیر ضروری که خود میتواند منشا خطری برای گروه امداد و نجات باشد جلوگیری می نماید.
- در مسیرهایی که لوله های حاوی سیالات سمی یا آتش زا در معرض برخورد با وسائط نقلیه به سبب خارج شدن از مسیر اصلی باشند، حتما از حفاظ مناسب استفاده گردد.
- به منظور جلوگیری از برخورد وسایط نقلیه سنگین از جمله جرثقیل با Pipe Rack حتما قبل ازآن موانع هشدار دهنده هوائی (با ارتفاع همسان با Pipe Rack ) نصب گردد.
- برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی برای کلیه مواد شیمیایی موجود و مصرفی تهیه شده و در اختیار واحدها قرارداده شود. ضمن آنکه لازم است دوره های ایمنی مواد شیمیایی جهت پرسنل شاغل در سایت برگزار گردد.
- گروه امداد و نجات در محل طرح تشکیل و به وسایل و تجهیزات مورد نیاز جهت انجام عملیات امداد و نجات مجهز گردند.
- نقشه مسیر های موجود در سایت تهیه و جهت مسدود کردن هر یک از مسیر ها پرمیت صادر شده و پیش از صدور پرمیت هماهنگی های لازم با واحد HSE بهره بردار بعمل آید.
- در صورت نیاز به انجام کار در ارتفاع کلیه تمهیدات ایمنی کار در ارتفاع رعایت شده و از ایجاد شرایط ایمن و استفاده از البسه استحفاظی مناسب اطمینان حاصل گردد.
- زباله و نخاله و ضایعات از محل کار برداشته و نظم وترتیب در محل کار رعایت شود .
- نقاط دارای پتانسیل آلودگی محیط زیست باید مورد بررسی قرار گرفته و از عملیات ایمن آنها اطمینان حاصل گردد. از قبیل:
سیستمهای فلرینگ، دودکش ها، Venting مربوط به شیرهای اطمینان و ایمنی مخازن، خطوط ارتباطی، هیترها ( Heaters )، واحد های تولید برق ( Gas Turbine Generator )، زباله سوزها Incinerators ) (، محلهای تولید و نشت گازهای فرار ( Fugitives Emissions ) ،کلیه نقاطی که در فرآیند احتمال نشت گاز یا ایجاد بوی نامطبوع دارد .
- اطمینان از باز بودن مسیرهای جمع اوری و هدایت آبهای سطحی و پساب صنعتی تا محل نگهداری یا واحد تصفیه پساب.
- اطمینان از عملکرد مناسب سیستم تهویه (venting)کانالهای جمع آوری پسابها
- انجام اندازه گیری آلاینده های زیان آور محیط کار از قبیل: سرو صدا، روشنایی قبل از مرحله پیش راه اندازی و راه اندازی
- اطمینان از عملکرد مناسب سیستمهای کنترل آلودگی هوا و سیستم پایش آلاینده های آب
- توصیه می گردد انجام اندازه گیری آلاینده های زیست محیطی در خصوص آلاینده های آب، هوا، صوت و … پس از مرحله راه اندازی و مقایسه نتایج با استاندارهای طراحی(حضور Licensor جهت عدم مغایرتهای احتمالی ضروری است).
- اطمینان از خاکریزی سپتیکها و سامپهای (Sumps) جمع آوری فاضلاب ایجاد شده در مرحله ساختمانی.(در صورت عدم استفاده توسط واحد بهره بردار)
- ایجاد رویه ای مناسب جهت جمع آوری، انتقال و دفع بهداشتی پسماندهای تولیدی، بویژه کاتالیستها؛ در مرحله پیش راه اندازی و راه اندازی .
- تهیه وتدوین دستورالعمل واکنش در شرایط اضطراری وتجهیزات وامکانات مورد نیاز
- چک کنید و چک کنید و چک کنید.
علی رضایی، کارشناس ایمنی فرایند در فاز را ه اندازی و بهره برداری