قابلیت اعتماد، تداوم تولید و قابلیت نگه داری یا  RAM Study بر مبنای استاندارد  IEC 61078

همچنانکه در سرفصل های دوره کنترل فرایند، ذکر شد، در صنایع فرایندی دارای تولید پیوسته، پایداری و اطمینان از تداوم تولید جهت نزدیکی به ظرفیت اسمی تولید بسیار حایز اهمیت و تعیین کننده است. این مهم با کاهش هزینه­ ها و پایدارسازی میزان تولید جهت رسیدن به ظرفیت اسمی تولید، سوددهی بیشتر در تولید را درپی خواهد داشت. عوامل مختلفی در راستای کاهش میزان تولید وجود دارد که یکی از مهمترین و موثرترین آن­ها مربوط به عملکرد نامناسب و یا خرابی تجهیزات فرآیندی است. بر اساس آمار و اطلاعات موجود، سهم قابل توجهی از هزینه­ها مربوط به تعمیر و نگهداری سیستم­ها و تجهیزات است. علاوه بر این، قطع تولید­ پیش بینی نشده واحدهای فرآیندی که ممکن است در اثر خرابی و یا ضعف در عملکرد تجهیزات و سیستم­های ابزار دقیقی به وجود آید نیز منجر به کاهش سودآوری می­شود. راهکارهای موثری در کاهش هزینه­های تعمیر و نگهداری و افزایش پایداری و اطمینان از تداوم تولید وجود دارد که با بررسی و شناسایی عوامل موثر بر نا کارآمدی سیستم­ها، پیشنهادات ارزشمندی جهت افزایش بهره­وری ارائه می­کند. یکی از این ابزارهای سودمند، استفاده از معیارهای تعریف شده­ای از جمله قابلیت اعتماد، پایداری تولید و قابلیت تعمیر و نگهداری است که در منابع علمی بین المللی به عنوان Reliability, Availability & Maintainability Study (RAM Study) شناخته شده است. مطالعات RAM، بر مبنای وجود قطعی ریسک در کلیه فعالیت­های انسانی و ایجاد خرابی و عملکرد اشتباه در کلیه تجهیزات و سیستم­ها می­باشد. قابلیت اعتماد در مهندسی، با انجام روش­های تجربی و محاسبات ریاضی، راهکارها و تکنیک­های کاهش ریسک خرابی را ارائه داده و شرایط بهینه فنی و اقتصادی بین سود دهی بیشتر و هزینه­های کاهش ریسک را محاسبه می­کند. شناخت کامل از فرآیند و توجه ویژه به گلوگاه­های تولید، به همراه بکارگیری این مطالعات، امکان رسیدن به ایمنی بیشتر و همچنین کاهش هزینه­های ناشی از توقف تولید را فراهم خواهد کرد. طبیعی است تجهیزات به کار رفته در یک واحد صنعتی دارای عملکرد خاص و مهمتر از آن دارای طول عمر تعریف شده­ای هستند که شرایط عملیاتی و موقعیت بکارگیری از آن در فرآیند بر طول عمر آن به طور مستقیم تاثیر گذار است. لذا به منظور کاهش ریسک و افزایش ایمنی در تولید که بخشی از آن ناشی از خرابی و عملکرد نامناسب تجهیزات فرآیندی، کنترلی، ایمنی و ابزار دقیق است، قابلیت اعتماد و پایداری برای هر یک از تجهیزات و در نهایت برای کل واحد محاسبه می­گردد.

مبنای اصلی کلیه محاسبات RAM، داده­های آماری و اطلاعات تجربی به دست آمده از نمونه تجهیزات به کار گرفته شده در فرآیندهای مشابه و اطلاعات فنی پیشنهادی شرکت سازنده می­باشد؛ به طوری­ که تعداد خرابی و خطای تجهیزات از روش­های مختلف احتمال و محاسبات ریاضی به دست آمده و عمر مفید و همچنین مدت زمان لازم جهت تعویض و یا تعمیر تجهیز جهت بازگشت به مدار اصلی تولید مورد محاسبه قرار می­گیرد.

یکی دیگر از فواید انجام مطالعات RAM، کاهش هزینه­های سرمایه گذاری و خرید تجهیزات، به حداقل ممکن است. در مطالعات RAM با توجه به کیفیت تجهیز، سابقه طول عمر آن در گزارشات موجود و همچنین طراحی مناسب فرآیند، نحوهبهینهجانمایی تجهیز به صورت­های موازی، سری و یا ترکیبی و هم­چنین تعداد و موقعیت تجهیزات آماده به کار (stand by)جهت کاهش هزینه­های سرمایه گذاری و تعمیر و نگهداری، انتخاب می­شود. به طور مثال این مطالعات نشان می­دهد که در صورت پمپاژ دبی معینی از سیال، استفاده از آرایش ۴ پمپ موازی که ۲ تای آن آماده به کار است نسبت به آرایش ۳ پمپ موازی که یک پمپ آماده به کار دارد، اعتماد سیستم تا ۴۵ درصد افزایش میابد. هم چنین سود دهی واحد با وجود هزینه مازاد برای پمپ آماده به کار در طول یک دوره یک ساله افزایش قابل توجهی داشته است.

به طور کلی از جمله اهداف اصلی مطالعه RAM افزایش سود، کاهش توقف های ناخواسته، تصمیمگیری در خصوص سیستم­های همافزا در تولید و آنالیز هزینه و سود است.

در این مطالعات از روش RBD که متداول ترین روش انجام مطالعات RAM می­باشد، استفاده خواهد شد و جزییات اجرایی بر اساس استاندارد IEC-61078 اجرا خواهد شد. ساختار روش RBD این امکان را می دهد تا درک روشنی از نحوه ارتباط واحدهای مختلف فرایندی و تاثیرگذاری آنها بر یکدیگر در یک قالب گرافیکیفراهم آید. در ادامه شرح مختصری از روش اجرایی پروژه بر اساس متدلوژی RBD ارائه شده است.

بر اساس آنچه که در استاندارد IEC-61078 مطرح شده است، به طور کلی برای انجام مطالعات RAM، ابتدا واحد فرآیندی را به تعدادی سیستم و هر سیستم را به تعدادی بلوک مجزا از یکدیگر تقسیم می­کنیم. سپس با تعریف ماموریت هر سیستم، تاثیر هر بلوک در انجام موفق و یا ناموفق ماموریت سیستم معین می­گردد. در واقع مسیر انجام ماموریت سیستم مورد نظر از کلیه بلوک­ها تعیین می­شود.

موضوعات اصلی مطالعات RAM

•        اعتمادپذیری تجهیز و واحد چگونه بر تولید اثر می گذارد؟

•        در صورتی که اعتماد پذیری تجهیز بهبود یابد چه اتفاق خواهد افتاد؟

•        در صورتی که عملکرد تجهیز ضعیف تر از مقدار مورد نظر باشد چه اتفاقی خواهد افتاد ؟

•        آیا باید تجهیزی را برای افزایش اعتماد پذیری در نظر بگیریم؟

•        اثر استراتژی های نگهداری پیشگیریکننده،تصحیح کننده وبه موقع چیست؟

•        تانک ذخیره با چه ابعادی باید داشته باشم؟

•        اثر طراحی “over design” واحد چیست؟

•        آیا احتیاج مشتری ها در محصولات پاسخ داده شده است؟بازده تولید برای هر فرآیند چقدر است؟

•        اثر افزودن تجهیزات تولیدی جدید  و جمع آوری تجهیزات جدید چیست؟

•        اثر افزایش عمر تجهیزات و چاهها بر عملکرد چه خواهد بود؟